EDEBİ BİLGİLER,DÖNEMLER
1. Ak tüylü köpektir koyun sürüsüyle
Seğirtir kaval sesinde sağa sola
Çobandır kovun yamacında
Yayar davarı da çömelir
Meşe dallarının altına
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine
özgü bir nitelik vardır?
A) Lirik B) Dramatik C) Didaktik
D) Epik E) Pastoral
(1991 -ÖYS)
2. Al bir kalpak giymişti, al
Al bir ata binmişti, al
"Zafer ırak mı?" dedim,
"Aha!" diyordu.
Bu parça, duygu örgüsü yönünden aşağıdaki türlerden hangisine en yakındır?
A) Didaktik - Lirik B) Lirik - Pastoral C) Pastoral - Didaktik D) Epik - Lirik E) Epik - Pastoral
3.Yazar, bir toplum gerçeğini belirtmek istiyor. Bir çevreyi, bu çevrenin kişilerini görmüş, biliyor. Bundan bir roman çı-karmak istemiş.Ne var ki romanı okuyup bitirdikten sonra, zihnimizde yalnız birtakım olayların izleri kalıyor. Bir de yazarın bunlara karşı yergici tutumu.Yazarın tutumunu beğeniyor, öfkesine katılıyoruz.Ama bu, kitabı deneme ile röportaj arası bir yapıt olmaktan kurtaramıyor. Daha doğrusu ona bir roman tadı kazandırıyor.
Bu parçada aşağıdaki edebiyat türlerinden hangi-
sine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A) Günlük B) Eleştiri C) Anı
D) Fıkra E) Makale
(1989-ÖYS)
4. "Ben gazetedeki köşemde roman eleştirileri yapmam.
Zaten bu köşenin görevi de eleştiri değildir. Amacım,
okuyucuya bazı günlük sorunları tanıtmak, bu sorunlar
hakkında düşüncelerimi, derinliğe inmeden, kanıtlamaya kalkmadan söylemektir. Kısa, yoğun, günübirlik yazılardır bunlar " diyen bir sanatçının özellikle hangi
türde yazdığı söylenebilir?
A) Mektup B) Fıkra C)Deneme D) Makale E)Anı
5. "Her gün yazıyorum. Her gün gazetede çıkıyor bunlar. Güncel sorunlar yanında edebiyat yazıları da yazıyorum. Bunları, hikayelere benzer, hikayecikler biçiminde oluş-turuyorum. Yazılarımı bu türün bilinen, alışılmış tekniğiyle değil, kendi istediğim gibi yazdım ve okuyucu da bunu benimsedi. Bu da benim için sürekli edebiyat çalışması oluyor.
Yazarın paragrafta sözünü ettiği yazı türü aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Makale B)Deneme C) Fıkra D) Hikaye
E) Günlük
(1985-ÖYS)
6. Türk edebiyatında bu türün örnekleri, Cumhuriyetten
sonra verilmeye başlanmıştır. Ahmet Haşim'in "Bize Göre" ve "Gurabahane-i Laklakan" adlı yapıtlarındaki kimi parçalar, edebiyatımızda bu türün ilk örnekleri sayılabilir. Türün en başarılı temsilcisi ise Nurullah Ataç olarak bilinir. Sabahattin Eyüboğlu, Suut Kemal Yetkin de bu türün ustaları arasında yer alır.
Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Öykü B) Anı C) Roman D) Deneme E) Gezi
(1984-ÖYS)
7. Bahçelerde gül gerek
Güllere bülbül gerek
Senin gibi güzele
Bencileyin kul gerek
Bu dörtlüğün biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan B) Varsağı C) Destan D) Koşma E) Mani
(1994-ÖSS)
8. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla
(ilk) beytidir?
A) Bahar erdi yine düştü letafet gülistan üzre
Yine oldu zeminin lütfü galip asman üzre
B) Gül devri ayş eyyamıdır zevk u sefa hengamıdır.
Aşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem.
C) Cefa taşın ne gam atsa Hayali sana alçaklar
Belagat meyvesin hasıl eden nahl-i hünersin sen
D) Bu devr içinde benim padişah-i mülk-i sühan
Bana sunuldu kaside bana verildi gazel
E) Arızın yadıyla nemnak olsa müjganım n'ola
Zayi olmaz gül temennasıyla vermek hare su
9. Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda "mesnevi" biçiminde yazılmış bir yergidir?
A) Tazarru-Name B)Kaabusname
C) İskender-name D) Har-name E) Garip -name
(1994-ÖYS)
10. Divan edebiyatı ile Servet-i Fünun edebiyatının ortak bir özelliğim belirten yargı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan, kaside, kıta,
mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
B) Dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla
yüklüdür.
C) Konu ile ölçü arasında bir uyum olmasına özen
gösterilmiştir.
D) Uyağın göz için değil, kulak için olduğu görüşü
egemendir.
E) Beyit, başlı başına bir bütün sayılmış ve düşünceleri
anlatan cümleler bir beyit içinde tamamlanmıştır.
(1994-ÖYS)
11. Sıladan geliyorsunuz
Ne var ne yok bizim oralarda
Çiçek açmış mı erikler
İpek perdeli pencerenin altında
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir özlem dile getirilmiştir.
B) Kişileştirme sanatına başvurulmuştur.
C) Ölçü ve uyak yoktur.
D) Birinci dize kurallı bir cümledir.
E) Üçüncü ve dördüncü dizeler, anlamca birbirini
bütünlemektedir.
(1994-ÖYS)
12. Siz baksanız bir şey göremezsiniz
Benim yurdumdur orası
Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar
Tokat la Niksar arası
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Redif B) Uyak C) Ölçü
D) Eksiltili cümle E) Dilek-koşul kipi
(1994-ÖYS)
13. Türk destanlarının oluşum sırasına uygun olarak
verilen dizi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Saka, Göktürk, Hun, Uygur
B) Uygur, Hun, Göktürk, Saka
C) Göktürk, Uygur, Saka, Hun
D) Hun, Saka, Uygur, Göktürk
E) Saka, Hun, Göktürk, Uygur
(1979)
14. Aşağıdaki dizilerin hangisi, sadece Türk destanlarını kapsamaktadır?
A) Alp Er Tunga - Oğuz - Türeyiş - Şehname
B) Şu - Türeyiş - Gılgamış - Oğuz
C) Türeyiş - Alp Er Tunga - Oğuz - Şu
D) Oğuz - Alp Er Tunga - Ramayana - Şu
E) Şehname - Oğuz - Şu - ilyada
(1979)
15. Aşağıdakilerin hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?
A) İlyada, Kalevela, Oğuz Kağan
B) İlyada, Kaybolmuş Cennet, Oğuz Kağan
C) Kaybolmuş Cennet, Kalevela, Şehname
D) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevela
E) Kurtarılmış Kudüs, Şehname, Odyseia
(1988-ÖYS)
16. Alp Er Tunga öldi mü
Issız acun kaldı mu
Ödlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtilur
Bu parçanın nazım şekli nedir?
A) Koşuk B) Sav C) Varsağı D)Sagu E) Semai
(1976)
17. XI. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve
yöntemlerini bildirmek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. Sözcükleri açıklarken tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal, yaşayışa ilişkin ipuçları da verir.
Bu paragrafta sözü edilen eser ve yazarı aşağıda-
kilerden hangisinde verilmiştir?
A) Divan-ı Hikmet; Ahmet Yesevi
B) Muhakemet'ül Lügateyn; Ali Şir Nevai
C) Divan-ı Lügat-it Türk; Kaşgarlı Mahmut
D) Kutadgu Bilig; Yusuf Has Hacip
E) Atabet'ül-Hakayık; Edip Ahmet
(1988-ÖYS)
18. Türkçe'nin Arapça ile boy ölçüşebilecek zenginlikte olduğu iddiasıyla kültür ve uygarlık tarihimizin ana kitaplarından birini hazırlayan yazarımız aşağıdakilerden hangisidir?
A)Ali Şir Nevai B) Ahmet Yesevi C)kaşgarlı Mahmut
D) Edip Ahmet E)Yusuf Has Hacip
(1977)
19. Aşağıdakilerden hangisi destan, (epope) gelene-ğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür?
A) Kutadgu Bilig B) Divan-ı Lügat-it Türk
C) Atabet'ül-Hakayık D) Kitab-ı Dede Korkut
E) İskendername
(1981 -ÖYS)
20. Sen sana ne sanursan
Ayruğa da onu san
diyerek daha XIII. yüzyılda hümanizmanın müjde-
cisi olan, bu yönünden ötürü de ölümünün 650.
yıldönümünde UNESCO'ca bütün dünyada ve yur-
dumuzda anılan Türk şairi kimdir?
A) Mevlana B) Ahmet Yesevi C) Yunus Emre
D) Hacı Bayram Veli E)Sultan Veled
(1974)
21. Yüzyıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiir-
leriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir.
Tasavvuf akımını, taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıt-mıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte, genellikle
heceyi kullanmıştır. Bu şiirlerde kullanılan ana tema,
Tanrı aşkı ve insan sevgisidir.
Yukarıda özellikleri belirtilen şair kimdir?
A) Yunus Emre B) Yusuf Has Hacip C) Mevlana D) Sultan Veled E) Hacı Bayram Veli
22.Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden
biri değildir?
A) Olayların belli bir zamana bağlanmaması
B) miş'li geçmiş zamanla anlatılması
C) Belli bir yazarının bulunmaması
D) Milli duygularla dini inançları işlemesi
E) Eğitici nitelik taşıması
(1989-ÖYS)
23. Bir Halk edebiyatı ürünü olan "mani" ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Yazarları belli değildir.
B) Kafiye düzeni a - a - b - a biçimindedir.
C) Anlatılmak istenen duygu ya da düşünce son iki
dizede bulunur.
D) İlk iki dize, son iki dize ile yalnız ölçü ve kafiye ba-
kımından ilgilidir.
E) Yalnızca aşk konuşu işlenir.
(1990-ÖYS)
24. Aşık, Türk Halk edebiyatında XV. yüzyılın başlarından bu yana beliren bir sanatçı tipidir. Bir yönüyle eski destan (epope) geleneğini sürdüren, ama başka bir yönüyle, adının belirttiği gibi "sevda şiirleri" söyleyen bir sanatçıdır.
Günümüzde, yukarıdaki parçada belirtilen sanatçı tipinin bütün özelliklerini taşıyan kişilere rastlanma-maktadır. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Aşıklığın güç bir uğraş olması
B) Günümüz insaninin şiire önem vermemesi
C) Aydın sanatçıların,aşıkların görevini yüklenmiş
olması
D) Aşıklığın işlediği konuların halkı ilgilendirmemesi
E) Toplumsal yaşamın büyük ölçüde değişmesi
(1989-ÖYS)
25. Aşağıdakilerden hangisi Halk şiirimizin ortak
özellikleri arasında yer almaz?
A) Nazım birimi olarak dörtlüğü kullanmaları
B) Aruzla yazanlar bulunmakla birlikte kullandıkları
asıl ölçünün hece olması
C) Şiirlerini, halk arasında kullanılan konuşma diliyle
söylemeleri
D) Şiirlerinde genellikle yarım kafiye kullanmaları
E) Eserlerinde dini, mistik konuların yanı sıra devrin bazı
sosyal olaylarını ele almaları
(1988-ÖYS)
26. Bir merhaleden güneşle derya görünür
Bir merhaleden her iki dünya görünür
Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer
Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür
Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubai B) Murabba C) Tuyuğ
D) Şarkı E) Musamma
(1974)
27. Aşağıdakilerden hangisi, Halk edebiyatının özel-
liklerinden biri değildir?
A) Münacaat, naat, mesnevi, mersiye gibi ortak tür ve
konuların kullanılması
B) İslamiyet'ten önceki Türk edebiyatı geleneğini sürdüren
sözlü bir edebiyat olması
C) Şiirde hece ölçüsü ve yarım kafiyenin kullanılması
D) Şiirlerin, "saz şairi" ya da "aşık" denen şairlerce,
"bağlama" adı verilen bir sazla söylenmesi
E) Düşünce ve duyguların dörder dizelik bentler biçiminde
anlatılması
(1989-ÖYS)
28. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Divan nesrinde
yoktur?
A) Dilin, yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması
B) Söz ve ses sanatlarına önem verilmesi
C) Söyleyiş güzelliğinden çok düşünceye önem verilmesi
D) Kullanılan cümlelerin çok uzun olması
E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi
(1974)
29. Aşağıdaki sözcük dizilerinden hangisi, tümüyle
Halk edebiyatı ürünlerinin adıdır?
A) Ağıt şarkı - mani - masal - tuyuğ
B) Türkü-mesnevi - koşma - mersiye - atasözü
C) Destan - mani - rubai - masal - şarkı
D) Şark. - türkü - rubai - koçaklama - mani
E) Koçaklama - türkü - mani - masal - ağıt
(1980)
30. Aşağıdaki dizilerden hangisi, tümüyle Divan ede-
biyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) Gazel - şarkı - murabba - mani - mesnevi
B) Rubai - muhammes - destan - tuyuğ - masal
C) Tuyuğ - kaside - murabba - türkü - gazel
D) Müstezat-mersiye - gazel - naat - Münacaat
E) Şark - ağıt - rubai - müstezat - mani
(1986-ÖYS)
31. Aşağıdaki dizilerin hangisinde konularına göre adlandırılan şiirler birlikte verilmiştir?
A) Kaside - gazel - rubai - mersiye
B) Terkib-i bent - kaside - naat - güzelleme
C) Müstezat - ağıt - mesnevi - hicviye
D) Şarkı - nefes - taşlama - terci-i bent
E) Mersiye - koçaklama - tevhit - ilahi
(1978)
32. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici
özelliklerinden biri değildir?
A) Mecaz ve mazmunlarla yüklü olması
B) Dış dünyaya yönelik somut konuların işlenmesi
C) Şekil güzelliğin! sağlamak için eş anlamlı sözlere yer
verilmesi
D) Kişisel sevinçlere ve acılara çok az yer verilmesi
E) Tasavvufla ilgili terimlere geniş ölçüde yer verilmesi
(1977)
33. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici
özelliklerinden biri değildir?
A) Aruz vezni ile yazılmış olma
B) Kaside, gazel, mesnevi ve rubai gibi belli nazım
şekilleri içinde yazılma
C) Yabancı sözcüklerle ve dil kurallarıyla fazlaca yüklü olma
D) Duygu ve düşünceleri kalıplaşmış birtakım söz sanatla-
rıyla anlatma
E) Parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verme
(1983 -ÖYS)
34. Aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde, şairlerin büyük bir çoğunluğu, şiiri, toplumsal amaç-lardan, bilimsel içeriklerden uzak, salt şiirsel değer-leri ön plana alarak yazmışlar ve ortak biçimler içinde kalıplaşmış ortak kavramlar kullanmışlardır?
A) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı
B) Milli Edebiyat
C) Servet-i Fünün Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedide)
D) Tanzimat Edebiyatı
E) Divan edebiyatı
35. I. Yollarda kaldı gözlerimiz, gelmedi haber.
II. Bakarın, bakarım sılam görünmez.
Birincisi Baki'den, ikincisi Karacaoğlan'dan alınan bu iki dize için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Her ikisi de yalın bir dille söylenmiştir.
B) Biri Divan, öteki Halk şiiriyle ilgilidir.
C) Her ikisi de aynı ölçüyle söylenmiştir.
D) İkisi de bir bekleyişin, özlemle bir arayışın anlatımıdır.
E) İkisinde de kolay gibi görünen, gerçekte güç olan
bir söyleyiş vardır
(1982-ÖYS)
36. Nedimle Fuzuli'yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Nedim, şiirinde günlük hayatı yansıtmış; Fuzulî
ise bundan kaçınmıştır.
B) İkisi de kasideden çok, gazelde başarılı olmuştur.
C) Fuzulî tasavvuftan esinlenmiş, Nedim tasavvufla
hiç ilgilenmemiştir.
D) İkisinde de dil. çağdaşlarına göre daha sadedir.
E) İkisinin de"divan"larından başka,"mesnevi"leri de vardır.
(1984-ÖYS)
37. "Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib
Kılma derman kim helakim zehri dermanındadır."
Bu beyitte. Divan edebiyatının ortak konularından
hangisi işlenmiştir?
A) Aşk açsından duyulan mutluluk
B) Sevgiliyi duyulan özlem
C) Aşk ıstırabının insanı olgunlaştıracağı inancı
D) Sevgilinin cefasının şurup gitmesi için Tanrıya yakarış
E) Aşk derdine derman bulunamayışı
(1981-ÖYS)
38. "Beni ağlan beni kim, üstüme gelmez ölicek
Bir avuç toprak atar bad-ı sabadan gayrı"
Yukarıdaki dizeler Divan şiiri ile ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisi ile bağdaşamaz?
A) Bütün şiirlerde aruz ölçüşü kullanılmıştır.
B) Yapıt, değişmez kurallara göre, güçlü bir düzen içinde ve
çoklukla beyit beyit işlenir.
C) Söz ve anlam sanatlarına sık sık başvurulur.
D) Biçim ve söyleyiş kaygısı oldukça ağır basar.
E) İnsandan kopuk, insanı anlatmayan soyut bir dünyası
varılır.
(1982-ÖYS)
39. Divan şiiri, özellikle kasidelerde bir bakıma en az yarar
l
güden şiirdir. Divan şiiri, gazellerde salt söz ustalığına
II
önem verir, bu ustalığı ile duygulandırır okuyucusunu. Mesnevilerde Divan şairi Halk hikayecisi ile birleşir.
III
Gazellerde ise şiire yararın karıştığı daha belirgindir.
IV
Bu paragrafta bilgi yanlışlığı vardır. Paragraftaki numaralandırılmış sözcüklerden hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu yanlışlık giderilmiş olur?
A) 2. ile 3. nün B) 4. ile1. nin C) 1. ile2. nin
D) 3. ile 1. nin E) 4. ile 3. nün
(1976)
40. Aşağıdakilerden hangisi anonim Halk edebiyatı
ürünlerinden değildir?
A) Mani B) Koşma C) Ninni D) Ağıt E) Türkü
41. "Roman, edebiyatımıza yeni bir tür olarak Tanzimat
döneminde girmiştir. Tanzimat'tan önce ....... ve Halk
edebiyatında hikayelerin, hikaye ve roman tekniği ile
bir ilgisi yoktur. Özellikle Divan edebiyatında düz yazı
ile ya da manzum olarak yazılan hikayeler belli konuların dışına çıkmaz. Halk hikayelerinin bir çoğu da ....... karakteri gösterir."
Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki-lerden hangisi getirilmelidir?
A) Tekke - destan B) İslamlık öncesi - şiir
C) Tekke - mesnevi D) Divan - masal
E) Divan - mizah
(1985-ÖYS)
42. Klasisizmin aşağıda belirtilen özelliklerinden hangisi Divan edebiyatında da vardır?
A) Kişilerinin ruh durumlarının gerçeğe uygun olması
B) Sanatçının, yapıtında kişiliğin! gizlemesi
C) Konuya değil, konunun işlenişine önem verilmesi
D) Üslubun yalın, açık ve sağlam olması
E) Yapıtlardaki dilin ulusal olması
(-1978)
43. "Divan edebiyatında da Halk edebiyatında da şiirlerin
adları yoktur; konu bütünlükleri bulunmadığı gibi. Bu
yüzden, örneğin yağmur konusunu arayacaksanız..."
Yukarıdaki parça, anlam bütünlüğünün sağlanabil-mesi için aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanma-
lıdır?
A) Baştan sona, bütün şiirleri taramalısınız.
B) Doğa ile ilgisi olan şiirlere bakmalısınız.
C) Nazım biçimlerinden yola çıkmanız gerekir.
D) Şairler konusunda bilgi sahibi olmalısınız.
E) Şiir kitaplarının, içindekiler bölümünü taramanız gerekir.
(1981 -ÖSS)
44. "Batılılaşma Osmanlı toplumunda öteden beri sürege-len kültür ikiliğini daha da keskinleştirmiş değil midir?"
Yukarıda vurgulanmak istenen ikilik, edebiyat ala-
nında düşünülse bu, aşağıdakilerden hangisinde
bütün yönleriyle görülebilir?
A) Tekke edebiyatı - Halk edebiyatı
B) Tasavvufi Divan edebiyatı - Tasavvufî Halk edebiyatı
C) Divan edebiyatı - Tekke edebiyatı
D) Batı etkisindeki Türk edebiyatı - İslami Türk edebiyatı
E) Aydın zümre edebiyatı - Halk edebiyatı
(1980)
45. Halk şiirimizin güçlü soluklu bir şairidir. Kendini yedi
yaşından itibaren saza, söze, şiire, türküye vererek dış dünyasının karanlığını, gönül dünyası ile aydınlatmıştır. Gönül gözüyle yazdığı şiirlerinde birlik, beraberlik, yurt sevgisi, güzellik, gurbet, ayrılık duygularını dile getirmiştir.
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A)Yunus Emre B) Pir Sultan Abdal C)Karacaoğlan
D) Aşık Veysel E)Dadaloğlu
(1991 -ÖYS)
46.Düzenleyicisi pek bilinmez. Halkın sözlü geleneğinde
oluşup gelişir. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde olsun, biçiminde olsun, değişikliklere, bozulmalara, kırpıl-malara uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edil-
mektedir?
A) Tuyuğ B) Şarkı C) Türkü D) Rubai E) Gazel
(1991 -ÖYS)
47. Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere Di-
van edebiyatında ne ad verilir?
A) Tezkire B) Münşeat C) Hamse
D) Velayetname E) Siyer
(1991 - ÖYS)
48. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımızda ünlü bir
mektuptur?
A) Harname B) Şikayetname C)İskendername
D) Garipname E) Zafername
(1991 -ÖYS)
49. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?
A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi
Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla!
Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla
C) Kardır, yağan üstümüze geceden
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Dağlar, omuz, omuza yaslanan dağlar
Sular kararınca paslanan dağlar
E) Kervan yürür peşi şıra düşemem
Yıldız akar uçsam da yetişemem
(1991 -ÖYS)
50. İlahi, kabul senden, ret senden; şifa senden, dert senden...
İlahi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle.
Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden
hangisine örnektir?
A) İmale B) Seci C) Aliterasyon
D) Redif E) Cinas
(1989 - ÖYS)
51. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır?
A) Bir garip rüya rengiyle
Rüzgardaki yaprak bile
B) Savrulmada gül şimdi havada
Gün doğmada bir başka ziyada
C) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kağıtlarda yarım bırakılmış şiir
D) Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık
E) Bizim mahalle de İstanbul'un kenarı demek
(1987-ÖYS)
52. Aşağıdakilerden hangisi karagöz, meddah ve ortaoyunu gibi seyirlik halk oyunlarının ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Göze ve kulağa seslenmeleri
B) Güldürü öğesine yer vermeleri
C) Şive taklitlerinden yararlanmaları
D) Tek kişilik gösteri olmaları
E) Sözlü tiyatro örneği olmaları
(1992 -ÖYS)
53. Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
Ferhad ile Şinn'i beraber gördük
Baktık geceden fecre kadar ellerde
Yıldızlara yükselen kadehler gördük
Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubai B) Mani C)Şarkı D) Murabba E)Türkü
54. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir?
A) Ayna almış perçem düzer
Zülfün tarayı tarayı
B) Kırık çanağı yok ayran içecek
Kahveye gelir de fincan beğenmez
C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni talim yelmiş varam ahsam
D) Güzel gitti diye pınar ağladı
Acıdı yüreğim yandı pınara
E) Avcılardan kaçmış ceylan misali
Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı
(1992-ÖYS)
55. Kasidelerinde Kullandığı ağır dil, gazellerinde, özellikle şarkılarında oldukça sadeleşir. Farsça ve Arapça şiirleri de olmakla birlikte şiirlerinin çoğu Türkçe'dir.Kasidelerinden çok, yeni buluşlarla süslediği şarkı ve gazelleriyle ünlüdür. Gazellerine, "Malumdur benim sühanım mahlas istemez." diye haklı olarak övünecek derecede kişiliğinin damgasını vurmuştur.
Bu parçada tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Fuzulî B) Bakî C)Nedim D) Nef'î E)Nabi
(1992-ÖYS)
56.Divan edebiyatındaki "gazel"in konu bakımından
Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden han-
gisidir?
A)Varsağı B) Destan C) Türkü D)Koşma
E) Nefes
(1992-ÖYS)
57. "Pazarlığa girişmeden önce kalitesi hakkında bir fikir edinmek amacıyla tereyağının, kaymağın, peynirin tadıl-ması adetti. Çok kez, alıcı, tattığı malın basından bir tiksinme ifadesiyle ayrılırdı. O zaman arkanızdan açılacak ağızların iltifatlarına kulaklarınızı tıkayacaktınız."
Yukarıda, son cümlede "iltifat" sözcüğünün kulla-nılışından doğan anlam özelliğini, aşağıdakilerden
hangisi en uygun biçimde belirtmektedir?
A) Anlatımda, birbirine aykırı düşen kavramların birlikte
kullanılması
B) Birine, bir davranışa, incitmeden takılma amacını
güden ince alay
C) Ciddi gibi görünen ama şaka konuşu yapılan acı bir
olay
D) Anlatılmak isteneni, alaylı bir biçimde, tersini söyleye-
rek anlatma
E) Anlatımda birbirini bütünleyen sözlerin kullanılması
(1985 -ÖSS)
58. Anavarza at oynağı
Kana bulanmış gömleği
Kıyman a zalimler kıyman
Kör karının bir deyneği
Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdaki açıklama-lardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez
görünme
B) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde
kullanma
C) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük
yerine kullanma
D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu
başka bir nedene bağlama
E) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka
şeyleri bir sıra gözeterek anlatma
(1988 - ÖYS)
59. Anadolu kelimesinin, "Anadolu, hepimize hınç. Şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu."
cümlesindeki kullanılışına benzer bir kullanım,
aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Ankara, bütün Orta Anadolu'ya bir iç kale vazifesi
görmüştür.
B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.
C) O günlerde Konya'nın nasıl yaşadığım ve ne düşündü-
ğünü bilmiyoruz.
D) İstanbul'un asıl manzarasını, bir sivil mimari
oluşturmuştur.
E) Bursa kadar muayyen bir devrin malı olan bir şehir
bilmiyorum.
(1984-ÖYS)
60. "Yeşile Koşan Londra'yı gördükçe hep denizi kovan İstanbul'u düşündüm." cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?
A) Teşbih B) Teşhis C)Mürsel mecaz D) Tekrir
E)Kinaye
61. "Menekşeler külahım kaldırır."
Dizesindeki edebî sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır?
A) Güzel gitti diye pınar ağladı.
B) Ak kuğular sökün etti yurdundan.
C) Gül budanmış dal dal olmuş.
D) Kara yerde mor menekşe biter mi?
E) Gözlerim kapıda, kulağım seste.
(1981-ÖYS)
62. Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi;
Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.
Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur?
A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan;
Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında. "
B) Bir bulut geldi üstüne bahçenin,
Bütün ağaçların keyfi kaçtı.
C) Toros dağlarının üstüne
Ay un eledi bütün gece
D) Eskici dükkanındaki asma saat,
Çelik bir şal atmış omuzlarına.
E) Ay. zeytin ağaç!arından yere damlıyordu;
Açtım avucumu altına tuttum.
(1982-ÖYS)
63. Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: "Bana dokunma!" diye bağırdı.
Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kinaye B)Tezat C) istiare D)Teşbih(benzetme)
E) İntak (konuşturma)
(1989 -ÖYS)
64. Kalem böyle çalınmıştır yazıma
Yazım kışıma uymaz, kışım yazıma
Bu iki dizedeki söz sanatı,aşağıdakilerden hangisidir?
A) Benzetme(teşbih) B) Cinas C) Kişileştirme
D) İstiare E) Abartma (mübalağa)
(1986 -ÖYS)
65. "Sakin ve rüzgarsız havalarda; bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu."
Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hava - rüzgar B) Rüzgar - duman
C) Hava - ses D) Duman - gök
E) Duman - ses
(1984-ÖYS)
66. Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü
Yırtarken çekinerek gecenin kara eli,
Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü
Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarım.
Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıdakilerin
hangisinde verilmiştir?
A) Yorgun omuz - sürüklenen ufuklar
B) Durgun bir akşam - ağır adımlar
C) Erguvan örtü - bir günün yükü
D) Gecenin kara eli - yorgun bir gölge
E) Akşamın örtüşü - omzun yükü
(1987 -ÖYS)
67. "Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan omuzlarına sislerden birer atkı sarıyorlar. Şimdi rüzgar, ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hele böcekler, görülecek şey!"
Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) böcekler B) sisler C) rüzgar D) ağaçlar
E) dağlar
68. Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akıbet yer yer seni
Bu iki clızedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) Mecaz B) Cinas C) Kinaye
D) istiare E) Hüsn-ü talil
(1988 -ÖYS)
69. Ne efsunkar imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yukarıdaki beytin
ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat vardır?
A) Karlar altında bir ilkbaharım ben
B) Kar değil gökyüzünden yağan beyaz ölümdü
C) Şu bakır zirvelerin ardından
Bir süvari geliyor kan rengi
D) Ruhu her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter
E) Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa
Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa
(1980)
70. Kurban olam kurban olam
Beşikte yatan kuzuya,
Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi ya-
pılmıştır?
A) Cinas B) istiare C) Benzetme
D) Kişileştirme E) Abartma
(1976)
71. "-Ey benin sarı tamburam,
Sen ne için inilersin?
-İçim oyuk, derdim büyük
Ben anun'çün inilerim."
Sazın gerçekten de içi oyuktur. Ama burada anlatıl-mak istenen başka bir şeydir. Böyle bir yazın sanatı (edebi sanatı) aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Güleriz ağlanacak halimize
B) Kısmetindir gezdiren, yer yer seni
Arşa çıksan, akıbet yer yer seni
C) Sakiler meclisten çekmiş ayağı
D) Şu karşıma göğüs geren
Taş oağırlı dağlar mısın?
E) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını
(1979)
72. Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anla-
tan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'yla görüş-meye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara, nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek "Yaban'dan geliyoruz üstad, Yaban'dan"der.
Parçada geçen "Yaban'dan geliyoruz" sözünde aşağı-daki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten
gelme
B) Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda
kullanma
C) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma
D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem de
mecaz anlamıyla kullanma
E) Söz arasında bilinen bir duruma işaret etme
(1990-ÖYS)
73. Nedir can kim anı sen nazenin canane vermezler
Sana aşık olanlar yoluna cana ne vermezler
Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamla-
rı ayrı iki sözü bir arada bulundurma sanatı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A)Cinas B)Hüsn-ü talil C)Teşhis D)Tevriye E)İntak
74. Aşağıdaki cümlelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır?
A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir
Gözüm yaşı değirmeni yürütür
B) Bu topraklar ecdadınım ocağı
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı
C) Ne doğan güne hükmüm geçer
Ne halden anlayan bulunur
D) Derdim çoktur hangisine yanayım
Yine tazelendi yürek yarası
E) Yükseğinde büyük namlı karın var
Alçağında mor sümbüllü bağın var
(1991 -ÖYS)
75. (l) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor
deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini
takacağı bir kaya parçası gözlüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini.
Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde benzetmeye
yer verilmiştir?
A) I. ve III B) l. ve V. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) IV. ve V.
(1992-ÖYS)
76. Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır?
A) Gönül sevdiğinden soğur
Görülmeyi görülmeyi
B) Gölgesinde dinlendiğim
Koca çamlar yerinde mi?
C) Şu karşıma göğüs geren
Tas bağırlı dağlar mısın?
D) Elbet bir devasız dertten
Doğan göz bir zaman ağlar
E) Uçtu kuşların kervanı
Her biri bir dala gider
77. İçmiş gibi geceyi bir yudumda
Göğün mağrur bakışlı bulutları
Bu dizelerdeki sanatlı söyleyişe benzer bir söyleyiş, aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır?
A) Diple yolcu bu ses onun sesidir
Sinsi adımlarla akşam yürüyor
B) Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
C) Nice aşklar, arkadaşlıklar gördüm
Kahramanlıklar okudum tarihte
D) Zamanla nasıl değişiyor insan
Hangi resmime baksam ben değilim
E) Benim de mi düşüncelerim olacaktı
Ben de mi böyle uykusuz kalacaktım
(1993-ÖSS)
78. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Gazel, Divan edebiyatına; koşma, Halk edebiyatına
özgü nazım biçimidir.
B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür.
C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı halde,
koşma, genellikle hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılır.
D) Gazel 10-20 beyitten koşma 7-12 dörtlükten oluşur.
E) Gazellerin konuşu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap:
koşmalarındaki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa
güzellikleridir.
(1993-ÖYS)
79. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde "cinas" vadır?
A) Gönlümde oturdum da hüzünlendim o yerde
Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde.
B) Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arsa çıksan akıbet yer yer seni.
C) Akşam lekesiz, saf, iyi bir yüz gibi akşam:
Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam.
D) Gözlerin mahmur olurmuş her zaman
Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman
E) Görmeden mecnunların sahradaki cem'iyyetin
Sevdiğim meşk-i nigah eylersin ahularla sen
1-A 2-D 3-B 4-C 5-B 6-D 7-E 8-A 9-D 10-B 11-C 12-C 13-E 14-C 16-D 17-C 18-C 19-D 20-C 21-A 22-D 23-E 24-E 25-E 26-A 27-A 28-C 29-E 31-E 32-B 33-E 34-E 35-C 36-E 37-A 38-E 39-B 40-B 41-B 42-C 43-A 44-D 46-C 47-A 48-B 49-B 50-B 51-B 52-D 53-A 54-B 55-C 56-D 57-D 58-C 59-C 61-A 62-E 63-E 64-B 65-E 66-D 67-E 68-B 69-A 70-B 71-D 72-D 73-A 74-A '76-C 77-D 78-B 79-A
